Poezja barokowa działająca na ludzkie zmysły

Epoka, w której barok rozkwitł w pełni, wniosła w kulturę kontynentu europejskiego odległe od renesansu uczucia jak trudny do uchwycenia chaos i niepokój. Przez badaczy literatury i historyków barok od początku postrzegany był jako opozycyjny wobec wieku odrodzenia, cechującego się pełną harmonią i spokojem.

W wielu esejach dziesięciolecia baroku określane są jako pełne sprzeczności, przeciwieństw, zestawiania przeciwległych wartości, co starała się oddać ówczesna sztuka. Ujawniał się w tym paradoks działalności artystów barokowych. Zdawali gubić w rzeczywistości, którą w głównej mierze sami kreowali.

Poezja barokowa w postrzeganiu poetów

Takie wrażenie jest jednak pozorne, ponieważ ówczesna epoka był swoistym wyzwoleniem artystycznym. Sam poeta stawał się kimś w rodzaju niewolnika własnego talentu. Za pomocą słów próbował się wyzwolić ze swoich wewnętrznych uczuć. W jednej chwili jawił się jako osoba kreatora, który w pełni świadomie panował nie tylko nad językiem poezji, ale zwłaszcza nad swoimi odbiorcami. W zetknięciu się z poezją twórcy, czytelnicy mieli stawać się bezwolnymi i podatnymi na sugestie, często ukrytymi i nie podawanymi wprost.

Poezja barokowa w postrzeganiu odbiorców

Poezja barokowa dla swoich czytelników bywała pewnego rodzaju labiryntem, w którym przewodnikiem ku wyjściu był sam autor. Niekoniecznie ułatwiał drogę. Przeprowadzenie przez szereg labirynt niedomówień, zawiłości i podtekstów nie zawsze bywało oczywiste. Częstym zabiegiem bywało sprowadzanie odbiorców na manowce interpretacyjne, bowiem poezja barokowa zawierała mylące tropy, mający zagubić czytelnika w sensach, znaczeniach i metaforach. Dla twórców poezji barokowej wiersze traktowane były w formie pola manewrowego, wręcz nawet jako poligon doświadczalny, który pozwalał przekonać się o swoim kunszcie. Nie zapominano przy tym o zabawy i pewnej gry z odbiorcami.

Poezja barokowa rezygnuje z dosłowności

W okresie baroku liryka przestaje skupiać się wyłącznie na estetycznych doświadczeniach, co przeważało w sztuce renesansu. Poezja barokowa przestała skupiać się na zachwytach, nostalgii, radościach i smutkach piszącego. Powodowało to, że odbiorca bez żadnego problemu mógł dostrzec w wierszu własne odczucia. Identyfikował się z twórcą renesansu. Epoka baroku wprowadziła zupełnie nową materię, w której poezja zrezygnowała z dosłownego przekaz. Jeśli utwór dawał się z łatwością odczytać, to była to ujma dla jego autora, bowiem uniemożliwiała odszukiwanie szeregu sensów i interpretacji. Poezja barokowa na nowo zaczęła wątpić w otaczającą codzienność. Objawiało się to pod postacią braku nadziei, utraconych złudzeń, niemożliwości odnalezienia pozytywnej wiary. Zwątpienie, tak dostrzegalne w wielu utworach, zdawało się być przeważające nad całą barokową poezją. Co ważne, nie miało przygnębiać czytelników, powodować zwątpienia w sens życia, ale wręcz odwrotnie, wywołać u odbiorców ogromne poruszenie, wzbudzić pewną dozę niepokoju, objawiającego się pochyleniem nad danym problemem, głębsze zastanowienie się, przejrzenie go z wszystkich stron. Przestał się liczyć jedyny, słuszny kierunek, a zaczęły się wątpliwości.

O Redakcja

Autorem artykułu jest Redakcja serwisu bre.net.pl. Kopiowanie w części lub całości bez zgody redakcji jest zabronione.